Η δεκαετία 1940-1950 υπήρξε μία από τις οδυνηρότερες στην ελληνική ιστορία. Τέσσερις πολεμικές συρράξεις (Αλβανικός, Αντίσταση, Δεκεμβριανά, Εμφύλιος) με πάρα πολλά θύματα και τραύματα, που ακόμα δεν έχουν επουλωθεί. Ταυτοχρόνως, υπήρξε, κυρίως κατά την Εθνική Αντίσταση, και μία περίοδος που άλλαξε ριζικά το πολιτικό σκηνικό της χώρας, φέρνοντας την Αριστερά στο προσκήνιο, με οράματα, ελπίδες, αλλά και ενέργειες (διοικητικά μέτρα στην Ελεύθερη Ελλάδα) που καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό τις κατοπινές εξελίξεις. Οι δύο ταινίες, «Αρης Βελουχιώτης- το δίλημμα» και «Καπετάν Κεμάλ, ο σύντροφος», αναφέρονται σε αυτή την δεκαετία με εντελώς διαφορετικό τρόπο η κάθε μία, συνθέτοντας ένα δίπτυχο που, με βασικό εργαλείο την κινηματογραφική γλώσσα, αφηγείται δύο ξεχωριστές ιστορίες, οι οποίες, ωστόσο, συνδέονται μεταξύ τους, καθότι αναφέρονται και οι δύο στα οράματα και στις διαψεύσεις μιάς ολόκληρης εποχής.